Đức hồng y Gioan B. Phạm Minh Mẫn: “Sứmạng chính của Giáo Hội là xây dựng sự hiệp thông và loan báo Tin Mừng cứu độ”
WGPSG – Vào những ngày sau Công nghị 2011 của Tổng Giáo phậnTP.HCM, ông Alessandro Speciale - phóng viên của Religion News Service và UcanAgency (PV) - đã thực hiện một cuộc phỏng vấn với ĐHY Gioan B. PhạmMinh Mẫn như sau:
PV: Ngài có thể mô tả tình hình tự do tôn giáo ở đất nước của ngàinhư thế nào?
ĐHY: Tôi nhận thấy quyền con người trên đất nước Việt Nam, nóichung, là được hệ thống luật pháp quy định thành những cái phép với sự kiểmsoát chặt chẽ, với những hạn chế, theo nhận thức của những người làm luật vàthi hành luật, và tất nhiên là dưới sự lãnh đạo của người Cộng sản. Tuy nhiên,so với thời gian sau năm 1975, hiện nay có sự đổi mới và mở rộng hơn. Tự do tôngiáo cũng ở trong tình trạng đó. Sự kiểm soát chặt chẽ hay mở rộng còn tuỳthuộc hoàn cảnh cùng quan điểm của những địa phương khác nhau.
PV: Đâu là những hạn chế chính yếu?
ĐHY: Đối với các tổ chức tôn giáo, hiện nay không có quyền tự doxây trường học và bệnh viện, ngoài những nhà trẻ, những phòng khám, những máiấm chăm lo người nhiễm HIV/AIDS, trẻ mồ côi, khuyết tật, người mang thai ngoàiý muốn.
PV: Tình hình ơn gọi như thế nào? Chủng viện có nhiều chủng sinhkhông?
ĐHY: Hiện nay, ơn gọi tại Việt Nam còn rất phong phú. Trong giáophận của tôi, hiện nay có 250 bạn trẻ đang tham dự các lớp dự tu, chờ được vàoĐại chủng viện.
PV: Ngài cảm thấy chủ nghĩa ‘thế tục hóa’ có ảnh hưởng như thế nàoở Việt Nam?
ĐHY: Trọng tâm đời sống của nhiều người hiện nay là cơm áo gạotiền, chứ không phải đạo đức làm người. Lối sống thế tục ảnh hưởng nhiều lênngười dân, nhất là các bạn trẻ. Dầu vậy, vẫn còn đông đảo người Công giáo đinhà thờ, tham gia các sinh hoạt đạo.
PV: Ngài có thể mô tả như thế nào về mối tương quan hiện tại vớichính quyền?
ĐHY: Mối quan hệ giữa Nhà Nước và Giáo Hội có những thay đổi tùytheo thời điểm và địa phương. Nhưng nói chung, hiện nay có phần ít căng thẳnghơn những thập niên trước. Cũng có thể nói là có phần cải thiện. Một số bằngchứng cụ thể là sự hiện diện của vị Đại diện Vatican không thường trú tại ViệtNam, HĐGM.VN nay có nhiều Uỷ ban Mục vụ, một số giáo phận có nhiều tổ chức mụcvụ, tổ chức tông đồ giáo dân, một số sinh hoạt đạo không cần phải có phép trênvăn bản như trước kia.
PV: Cuộc tranh cãi về tài sản của Giáo Hội diễn biến như thế nào?Tài sản đó có được trả lại cho Giáo Hội không?
ĐHY: Từ sau năm 1975, người dân Việt Nam cũng như các tổ chức tôngiáo tại Việt Nam không còn quyền sở hữu nhà đất. Nhà Nước chủ trương đất đailà sở hữu toàn dân, người dân chỉ có quyền sử dụng đất, còn Nhà Nước quản lýmọi sự. Đang khi đó, Nhà Nước lại chủ trương kinh tế thị trường. Từ đó, sinh ranhiều tranh chấp trong xã hội cũng như tình trạng tham nhũng, bất công, đặcbiệt trong lãnh vực đất đai. HĐGM.VN đã có văn bản đề nghị Nhà Nước tu chính hệthống luật pháp, nhìn nhận quyền tư hữu là quyền chính đáng của người dân. Trênthế giới ngày nay, hầu hết các quốc gia đều nhìn nhận quyền tư hữu là một trongnhững quyền căn bản của con người. Theo tôi biết, nhiều nhân sĩ trí thức ngoàiCông giáo, kể cả một số cán bộ, cũng đồng ý với quan điểm này.
PV: Có người nói rằng: các Giám mục “quá mềm” đối với chính quyền.Ngài trả lời như thế nào?
ĐHY: Có những bài viết trên mạng truyền thông phê phán Giám mụcnày, Giám mục kia chạy theo Cộng sản hoặc là làm tay sai cho Cộng sản, thậm chícòn kết tội Vatican thoả hiệp với Nhà Nước Việt Nam. Có lẽ lý do chính là vì họthấy các Giám mục không làm theo như họ, không dùng mạng truyền thông lên tiếngphản đối, tố cáo việc này việc kia trong xã hội. Thế nhưng, tôi nhận thấy đạiđa số người Công giáo không có cùng cái nhìn như vậy. Còn các Giám mục ý thứcsứ mạng chính của Giáo Hội là xây dựng sự hiệp thông và loan báo Tin Mừng cứuđộ của Chúa Giêsu, là Tin Mừng Sự Sống, Tin Mừng Tình Thương, Tin Mừng Bình Ancho mọi người. Do đó, các Giám mục theo con đường đối thoại trong ánh sáng chânlý và tình yêu, đã từng góp ý mở đường cho Nhà Nước cải tiến hệ thống luậtpháp, nền giáo dục, cách quản trị, nhằm vượt qua những vấn đề nghiêm trọngtrong xã hội.
Riêng tôi cũng đã nhiều lần lên tiếng cho người Công giáo, và choNhà Nước thấy những bất công trong xã hội, khai mở cho mọi người con đường đổimới, đổi mới cả cách trị quốc ngày càng mang tính nhân bản, tôn trọng nhânquyền nhân phẩm của mọi người dân, đặc biệt người yếu thế, người lâm cảnh khókhăn. Có người trong Nhà Nước tâm sự với tôi: cái khó nhất trong các công việctu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ, là việc tu thân, là đổi mới suy nghĩvà quan điểm về công bằng xã hội, về nhân phẩm, nhân quyền, về dân chủ, về cáchtrị quốc. Truyền thống văn hoá Việt Nam quan niệm trị quốc là “dân chi phụmẫu”, “cha mẹ đặt đâu con ngồi đó”. Mặc dù nay thì có những người bảo tôi rằngthời nay thì “con đặt đâu cha mẹ ngồi đó”. Công cuộc đổi mới trong Giáo Hộicũng như trong xã hội, đều cần thời gian và ơn Chúa giúp, cùng sự đồng thuậncủa con người.
PV: Tại sao hoạt động của Giáo hội trong lãnh vực giáo dục và chămsóc sức khỏe bị hạn chế? Giáo Hội có thể làm được gì trong các lãnh vực này?
ĐHY: Sau năm 1975, việc chăm lo sức khoẻ và giáo dục mọi người làthuộc độc quyền của Nhà Nước xã hội chủ nghĩa. Gần đây, Nhà Nước có chủ trươngxã hội hoá những công việc đó, cho người dân và người nước ngoài tham gia xâytrường, xây bệnh viện. Nhưng các tổ chức tôn giáo thì không được tham gia. Hồitháng 5.2011, hội ý với một số Giám mục trong giáo tỉnh, tôi có đề nghị với NhàNước tu chính hệ thống luật pháp, trả lại sự bình đẳng bình quyền cho các tổchức tôn giáo.
PV: Giáo Hội phản ứng thế nào đối với các tệ nạn xã hội đang ngàymột gia tăng trong xã hội – thường do chủ nghĩa duy vật, chủ nghĩa tiêu thụ vànhững quan niệm đạo đức của phương Tây tác động lên?
ĐHY: Riêng tại Thành phố nầy, tôi cố gắng gây ý thức cho mọi ngườiCông giáo làm hai việc. Một là “phòng”, hai là “trị”. “Phòng” qua việc giúp cácgia đình, các cộng đoàn phát triển không những thành cái nôi của sự sống mới,mái ấm của tình thương, ngôi trường đầu tiên giáo dục con cái nên người tốt vàhữu ích, mà còn thành một thành trì bảo vệ thế hệ trẻ khỏi lây nhiễm những thóihư tật xấu cùng các tệ nạn xã hội. “Trị” qua việc hợp lực với nhau chăm sóc vàphục hồi các nạn nhân tại những trung tâm bác ái nhân đạo, tại những mái ấmtình thương...
PV: Ngài có cái nhìn thế nào về tương lai của Giáo Hội – ví dụtrong 5 năm nữa?
ĐHY: Đại Hội Dân Chúa Việt Nam tháng 11.2010, thống nhất mô hìnhxây Giáo Hội Mầu nhiệm - Hiệp thông - Sứ vụ, và mời gọi người Công giáo ViệtNam chung sức xây Giáo Hội Việt Nam theo mô hình đó. Công nghị giáo phận tháng11.2011 tạo cơ hội cho mọi thành phần trong giáo phận, theo mô hình trên, chungsức xây mới gia đình tín hữu là Giáo Hội tại gia, xây mới cộng đoàn tu, cộngđoàn giáo xứ, các tổ chức tông đồ giáo dân, là Giáo Hội tại cộng đoàn, xây mớigiáo phận cùng các cơ cấu tổ chức mục vụ, là Giáo Hội tại địa phương. Xây mớingôi nhà Giáo Hội trên nền vững chắc là Lời Chúa, với bốn trụ cột vững bền làChân Lý và Tình Thương, Công Lý và Hoà Bình. Trong ngôi nhà chung mới, ngườingười, nhà nhà, trong các cộng đoàn tín hữu, sống trọn vẹn ba mối tình hiệpthông. Một là sống trọn tình hiếu thảo với Chúa là Cha trên trời. Hai là sốngtrọn nghĩa huynh đệ hợp nhất với anh em đồng đạo. Ba là sống trọn nghĩa huynhđệ đồng cảm và chia sẻ với anh em đồng bào và đồng loại. Sống và toả ra ánhsáng chân lý và tình yêu của Chúa nhằm làm chứng nhân và loan truyền Tin Mừngcứu độ cho mọi người.
PV: Di sản của ĐHY Nguyễn Văn Thuận được Giáo Hội Việt Nam cảmnhận và yêu chuộng như thế nào?
ĐHY: Riêng đối với bản thân tôi - có thể nói là người kế nhiệm ĐHYPhanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận - ĐHY Phanxicô là tấm gương cho tôi noi theo:những khó khăn gian khổ, những lời kết tội bất công, Ngài đã biến nó thành cơhội cho ơn Chúa trong lòng Ngài - đặc biệt ơn đức tin, ơn đức cậy, ơn đức mến -phát triển và đơm bông kết trái, vì sự sống và sự phát triển của mọi người.
PV: Giáo Hội Việt Nam làm gì để thực sự là ‘của Việt Nam’ chứkhông phải là ‘hàng nhập’ từ nước ngoài?
ĐHY: Sau Công Đồng Vatican II, đã có những nỗ lực giúp cho Giáohội Công giáo tại Việt Nam mang bộ mặt Việt Nam. Sau năm 1975, người Cộng sảnViệt Nam coi Giáo hội Công giáo là một sản phẩm của Phương Tây, là đồng minhcủa thế lực Âu Mỹ. Nhưng sau mấy thập niên, nhiều người coi Giáo hội Công giáolà một tổ chức ích quốc lợi dân. Đến nay, tôi cảm thấy việc cần phải làm làbước theo đường lối của Chúa Giêsu, hoà nhập vào truyền thống vănhoá xã hội của dân tộc, tìm nơi đó những hạt giống lời Chúa, vun tưới cho nhữnghạt giống đó phát triển và đơm bông kết trái, góp phần vun đắp nền văn hoá sựsống và văn minh tình thương cho xã hội đất nước Việt Nam hôm nay.
(Nguồn: tgpsaigon.net)
Đăng nhận xét